چند سالی هست پدیده نوظهوری به عنوان بخشی از سیستم توزیع دارو تحت عنوان داروخانه‌های منتحب مشاهده می‌شود.
دارو برای بعضی‌ها؛ توزیع نابرابر در داروخانه‌های منتخب
بهزاد محمودیه/داروساز
تاثیرات منفی سیستم داروخانه‌های منتخب به طور مختصر عبارتند از:
۱- نابرابری در دسترسی به دارو: تمرکز داروخانه‌های منتخب در مناطق خاص (معمولا شهر یا مراکز استان‌ها) ممکن است دسترسی به داروهای ضروری را برای ساکنان مناطق محروم یا روستایی محدود کند. این نابرابری به خصوص در مورد داروهای خاص و یا وارداتی مشهود هست.
۲- تشکیل و تقویت بازار سیاه: محدودیت در توزیع برخی داروها به داروخانه‌های غیر منتخب باعث ایجاد و پر رونق شدن بازار سیاه دارو می‌شود به نحوی که تمام داروهای توزیع شده در داروخانه‌های منتخب به چند برابر قیمت در بازار سیاه یافت می‌شوند و متاسفانه هیچگونه نظارتی نیز مشاهده نمی‌شود.
۳- فساد شخصی و یا سازمانی و گروهی: این موضوع باعث ایجاد رانت برای برخی افراد یا نهادها شده است و انگیزه‌های سودجویانه را تقویت کرده و کیفیت خدمات دارویی را کاهش داده است. برای نمونه کافی است به چند قلم دارو مانند آمپول گارداسیل و ریتالین و پراکتیسا و پرونال و ... توجه کنید، تفاوت قیمت چند برابر این داروها در بازار سیاه با داروخانه چه معنایی می‌تواند داشته باشد. آنچه مسلم هست این داروها بعضا از طریق داروخانه‌های منتخب به بازار سیاه راه پیدا می‌کند و سیستم نظارتی هم تنها نظاره‌گر این وضعیت آشوب زده است.
۴- کاهش رقابت و انحصارگری: انحصار توزیع داروهای خاص و کمیاب و در داروخانه‌های منتخب رقابت سالم بین داروخانه‌ها را کاهش داده است.
۵- اختلال در زنجیره تامین دارو: وابستگی به داروخانه‌های منتخب ممکن است سیستم توزیع را شکننده کند به نحوی که اگر دارویی را داروخانه‌های منتخب مازاد بر نیاز دریافت نکنند و دارو مجوز توزیع در داروخانه‌های غیر منتخب نداشته باشد کمبود دارویی کاذب ایجاد می‌شود.
۶- کاهش پاسخگویی و نظارت: تمرکز قدرت در داروخانه‌های منتخب، نظارت سازمان‌های مربوطه را با چالش اساسی مواجه می‌کند. این موضوع به خصوص در مورد داروخانه‌های دولتی که تماما خاص منتخب هستند، صدق می‌کند.
۷- کاهش اعتماد عمومی: مشکلات فوق می‌تواند اعتماد مردم به سیستم دارویی را تضعیف کند و بیماران را به سمت خرید خودسرانه دارو از بازار غیر رسمی دارو سوق دهد.
این چالش‌ها نشان می‌دهد که سیستم داروخانه‌های منتخب نه تنها کارایی سیستم دارویی را کاهش داده است بلکه نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌ها و ریسک‌های امنیتی را در حوزه سلامت تشدید کرده است. برای کاهش این مشکلات، بازنگری اساسی در سیستم و سیاست‌های توزیع و تقویت نظارت بسیار ضروری به نظر می‌رسد.
منبع : خبرآنلاین
