متخصصان تأکید می‌کنند زنان از ۴۰ سالگی به بعد باید سالی یک بار ماموگرافی انجام دهند تا از سلامت پستان‌های خود اطمینان پیدا کنند و در صورت وجود هرگونه مورد مشکوک، بیماری در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود.
شایعاتی که تشخیص سرطان سینه را به تاخیر می‌اندازند
یک متخصص: اشعه دستگاه ماموگرافی از اشعه ماه و ستاره‌ها بیشتر نیست
افزایش آمار ابتلا
سرطان پستان، شایع‌ترین سرطان زنان در ایران و مهم‌ترین علت مرگ ناشی از سرطان در میان زنان ایرانی است و ژنتیک و وراثت، سبک نادرست تغذیه، کم‌تحرکی، چاقی، استرس شدید، عدم فرزندآوری، دیر بچه‌دار شدن، کوتاه بودن دوره شیردهی و اولین بارداری در سن بالا مهم‌ترین دلایل و عواملی هستند که ریسک ابتلا را افزایش می‌دهند.
این سرطان در کشور ما هم به لحاظ آماری در حال افزایش است و هم سن ابتلا به آن در حال کاهش است. به طوری که کارشناسان هشدار می‌دهند موارد ابتلا در میان زنان زیر ۴۰ سال هم دیده می‌شود.
چندی پیش دبیر انجمن رادیوانکلوژی ایران هشدار داد که میزان بروز سرطان در ایران طی ۲ دهه آینده افزایش چشمگیری خواهد یافت. به طوری که افزایش ۱۱۵ درصدی را در میزان بروز انواع سرطان‌ها خواهیم داشت. او گفت: همین حالا هم سالانه حدود ۱۵۵ هزار نفر به آمار بیماران مبتلا به سرطان در کشور اضافه می‌شود.
یک باور اشتباه که خطر ابتلا را بالا می‌برد
این سرطان اگر به‌موقع تشخیص داده شود، کشنده نیست اما برای تشخیص به‌موقع یا دست‌کم برای اطلاع از وضعیت سلامت پستان‌ها لازم است که زنان هر سال با تجویز پزشک، یک بار برای سونوگرافی و از ۴۰ سالگی، سالانه یک بار برای ماموگرافی اقدام کنند. البته کارشناسان تاکید دارند زنانی که سابقه خانوادگی سرطان پستان را دارند، یا توده‌های ریزی در پستان‌شان وجود دارد، لازم است هر ۶ ماه یک بار برای انجام سونوگرافی اقدام کنند.
متأسفانه بسیاری از زنان از انجام ماموگرافی خودداری می‌کنند. زیرا بر این باورند که اشعه این دستگاه می‌تواند برای بدن مضر و حتی سرطان‌زا باشد. در حالی که کارشناسان تأکید دارند این تصور کاملاً نادرست است.
دکتر زهرا پوررسولی، متخصص جراحی عمومی توضیح می‌دهد: «بسیاری از زنان تصور می‌کنند موقع انجام ماموگرافی، مقدار زیادی اشعه وارد بدن‌شان می‌شود که می‌تواند خود عامل بروز سرطان باشد. به همین دلیل از انجام آن پرهیز می‌کنند. اما واقعیت این است که میزان اشعه‌ای که از دستگاه ماموگرافی به بدن می‌رسد بسیار اندک است. در حقیقت، مقدار اشعه‌ای که هر فرد طی دو ماه در زندگی عادی خود از منابع طبیعی مانند زمین، آسمان، خاک، نوشیدنی‌ها، خوراکی‌ها، امواج کهکشانی و حتی نور ماه و ستارگان دریافت می‌کند، معادل یک نوبت ماموگرافی است.»
این جراح پستان در ادامه می‌افزاید: «به عبارت بهتر، ما در زندگی روزمره به طور طبیعی میزانی از اشعه را دریافت می‌کنیم که تقریباً برابر با میزان اشعه یک بار ماموگرافی است. بنابراین نگرانی درباره شدت اشعه ماموگرافی بی‌اساس است و این باور غلط متأسفانه در میان عموم مردم رواج یافته است.»
به گفته این متخصص جراحی عمومی، «ماموگرافی قادر است سرطان پستان را حتی در مراحل اولیه شناسایی کند و تشخیص زودهنگام آن نقش مهمی در کاهش آمار مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری دارد. دکتر پوررسولی تأکید می‌کند که زنان باید از سن ۴۰ سالگی، هر سال یک‌بار ماموگرافی انجام دهند تا در صورت وجود هرگونه تغییر مشکوک، بیماری در مراحل ابتدایی شناسایی و درمان شود.»
باورهای نادرست دیگری که تشخیص را به تأخیر می‌اندازد
علاوه بر ترس بی‌اساس از اشعه ماموگرافی، باورهای غلط دیگری نیز در میان مردم رایج است که می‌تواند منجر به نادیده گرفتن علائم هشداردهنده و تأخیر در تشخیص بیماری شود. یکی از شایع‌ترین این باورها آن است که «سرطان پستان فقط در افرادی با سابقه خانوادگی رخ می‌دهد.» این تصور کاملاً نادرست است و متخصصان می‌گویند آمارها نشان می‌دهد بیش از ۸۵ درصد از زنانی که به سرطان پستان مبتلا می‌شوند، هیچ سابقه فامیلی مشخصی از این بیماری نداشته‌اند. بنابراین، نداشتن سابقه خانوادگی به‌هیچ‌وجه دلیلی برای نادیده گرفتن غربالگری‌های منظم نیست و همه زنان باید به سلامت خود اهمیت دهند.
باور اشتباه دیگر این است که «اگر توده‌ای در پستان دردناک نباشد، خوش‌خیم و بی‌خطر است.» در حالی که واقعیت دقیقاً برعکس است؛ بسیاری از توده‌های سرطانی در مراحل اولیه کاملاً بدون علامت هستند و هیچ دردی هم ندارند. به همین دلیل، هرگونه توده یا تغییر جدید در بافت پستان، چه دردناک و چه بدون درد باید فوراً توسط پزشک متخصص بررسی شود.
شایعاتی مثل ارتباط استفاده از سوتین‌های فنردار با ابتلا به سرطان پستان هم وجود دارد که به گفته متخصصان، پایه و اساس علمی معتبری ندارند و نباید موجب نگرانی یا مانعی برای مراقبت‌های معمول شوند. موسسات معتبر تحقیقات سرطان در سراسر جهان (مانند انجمن سرطان آمریکا) بارها اعلام کرده‌اند که هیچ ارتباطی بین پوشیدن هر نوع سوتین (چه فنردار و چه بدون فنر) و افزایش ریسک ابتلا به سرطان سینه وجود ندارد. سیستم لنفاوی بدن به شکلی نیست که با فشار یک سوتین معمولی دچار اختلال جدی شود. بنابراین نگرانی در این مورد کاملاً بی‌مورد است.
همچنین باوری درباره ارتباط مصرف دئودورانت‌ها و ابتلا به سرطان پستان وجود دارد. این شایعه ادعا می‌کند که مواد شیمیایی موجود در این محصولات از طریق پوست زیر بغل جذب می‌شوند. این مواد یا جلوی تعریق و خروج «سموم» را می‌گیرند یا عملکردی شبیه به هورمون استروژن در بدن دارند و باعث رشد سلول‌های سرطانی می‌شوند. اما این باور نیز توسط جامعه علمی رد شده است. تحقیقات گسترده هیچ مدرک قطعی و معتبری پیدا نکرده‌اند که نشان دهد استفاده از دئودورانت‌ها یا ضدعرق‌ها خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند.
تشخیص زودهنگام با ۳ روش
بر اساس آخرین آمارهای ملی، بروز خام سرطان پستان در ایران ۴۷.۷ مورد در هر ۱۰۰ هزار زن است و سالانه بیش از ۱۹ هزار مورد جدید از این بیماری در کشور ثبت می‌شود. یعنی روزانه بیش از ۵۰ زن و به طور میانگین حدود ۲ نفر در هر ساعت با تشخیص سرطان پستان مواجه می‌شوند.
دکتر مرضیه لشکری، رادیو انکولوژیست و رییس اداره سرطان وزارت بهداشت هم چند رو پیش در گفتگو با رسانه‌ها اظهار کرد: سرطان پستان حدود ۲۶ درصد از کل سرطان‌های زنان ایران را تشکیل می‌دهد و از اصلی‌ترین علل مرگ ناشی از سرطان در زنان به شمار می‌آید. با این حال، اگر این بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، شانس درمان کامل آن بیش از ۹۰ درصد خواهد بود.
او گفت که تشخیص زودهنگام، درمان را ساده‌تر، کم‌هزینه‌تر و مؤثرتر می‌کند و می‌تواند از بروز عوارض جسمی و روحی شدید جلوگیری کند.
تشخیص زودهنگام سرطان پستان سه روش اصلی دارد؛ معاینه ماهانه پستان‌ها توسط خود فرد، معاینه بالینی پستان توسط پزشک در فواصل منظم و همچنی انجام ماموگرافی دوره‌ای از ۴۰ سالگی هر یک تا دو سال تا حدود ۷۴ سالگی. ماموگرافی دقیق‌ترین روش برای کشف توده‌های کوچک پستان است؛ توده‌هایی که هنوز در معاینه دستی قابل لمس نیستند و شناسایی آنها در این مرحله، درمان را سریع‌تر و آسان‌تر می‌کند.
خیلی از زنان برای مشکلات پستان به متخصص زنان مراجعه می‌کنند. در حالی که کارشناسان تاکید دارند ابتدا باید نزد جراحی که در زمینه سرطان پستان تخصص دارد، بروید. جراح بعد از معاینه چنانچه تشخیص دهد، شما را برای ماموگرافی و سونوگرافی ارجاع می‌دهد.
طرح ملی هفته ماموگرافی رایگان
افزایش آمار ابتلا به سرطان پستان در دنیا تا حدی جدی و نگران‌کننده است که با هدف افزایش آگاهی عمومی درباره این سرطان و کمک به پیشگیری یا تشخیص به‌موقع آن، هر سال در ماه اکتبر که ماه جهانی ارتقاء آگاهی زنان در زمینه سرطان پستان است، برنامه‌های متنوع آموزشی، اجتماعی و فرهنگی با هدف اطلاع‌رسانی به زنان و خانواده‌ها در خصوص این بیماری در سراسر دنیا برگزار می‌شود.
در ایران نیز هر سال ازسوی نهادها، سازمان‌ها و انجمن‌های مختلف، پویش‌های متعددی برای آموزش زنان برگزار می‌شود. امسال نیز از ۲۶ مهرماه تا ۳ آبان ۱۴۰۴ "طرح ملی هفته ماموگرافی رایگان" توسط معاونت درمان وزارت بهداشت در مراکز منتخب سراسر کشور برگزار شده است. زنان در طول این هفته می‌توانند با مراجعه به مراکز اعلام‌شده، خدمات ماموگرافی را رایگان دریافت کنند یا نوبت ماموگرافی رایگان خود را در نزدیک‌ترین زمان ممکن رزرو کنند.
منبع : همشهری‌آنلاین
