سال گذشته همین روز‌ها وقتی با کمبود دارو‌های ساده‌ای همچون آنتی‌بیوتیک‌ها یا شربت سرماخوردگی و استامینوفن مواجه شدیم، شاید کسی فکرش را هم نمی‌کرد که یک روز شیر خشک هم به کمبود و نبود دچار شود!
کمبود‌های شیر خشک که از شهریور ماه به شکل جدی خودنمایی کرده‌بود، با وجود تدابیر سازمان غذا و دارو برای توزیع شیر خشک با کد ملی شیرخوار همچنان ادامه دارد. اگر فرزند شیرخوار داشته‌باشید در کانون این ماجرا قرار دارید. همچنان که یکی از مخاطبان «جوان» که ساکن یکی از شهر‌های شمال کشور زندگی می‌کند برای پیدا کردن شیر برند کیگوز که به فرزندش می‌سازد، از شهر خودش ناامید شده و به اقوامش در سپاه سپرده تا بلکه برای فرزند شیرخوارش شیر پیدا کنند. آرش محبوبی، رئیس انجمن داروسازان تهران هم می‌گوید: «کمبود شیرخشک هنوز وجود دارد و امیدواریم با سیاست‌های کنترل مصرف، این مشکل به زودی رفع شود.»
یک بحران قابل پیش‌بینی
مصرف شیر خشک در کشور با عنایت به تولد‌ها و کودکان در سنین شیرخوارگی قابل‌پیش‌بینی است. همچنان که اوایل خرداد ماه امسال هانی تحویل‌زاده «رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرخشک و غذای کودک» در نامهای به رئیس سازمان غذا و دارو اینگونه نوشته‌بود: «به دلیل تغییرات اخیر ضوابط ارزی که منجر به تغییر گروه کالایی مواد اولیه تولید شیرخشک نوزاد از یک به ۲۱ شده، شرکت‌های تولیدکننده برای امور مختلفی از قبیل ثبت‌سفارش، ثبت منشأ ارز، رفع تعهد ارزی و ترخیص کالا‌های خود با پیام زیر از سوی بانک مرکزی مواجه می‌شوند: «درخواست با ضوابط سازگار نیست. با توجه به تغییر گروه کالایی، بانک عامل باید در خصوص اخذ مابه‌التفاوت با اداره تخصیص ارز مکاتبه کند.»
تحویل‌زاده در این نامه پیش‌بینی کرده‌بود با توجه به این پیام و تا مرتفع‌نشدن مشکل، ترخیص تمامی مواد اولیه شیرخشک‌های رگولار و رژیمی که مشمول ارز ترجیحی می‌شوند، کاملاً متوقف شده، کشور دچار مشکل شدید کمبود شیرخشک می‌شود.
نامه‌نگاری‌ها میان انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرخشک و غذای کودک همچنان ادامه داشت، اما به تصمیم جدی از سوی سازمان غذا و دارو برای پیشگیری از بحران کمبود شیرخشک منتهی نشد!
باز هم پای ارز در میان است
تولیدکنندگان شیرخشک در کشور می‌گویند که ظرفیت تولید ۱۱۷ میلیون عدد شیرخشک در سال را دارند، این در حالی است که مصرف سال گذشته شیرخشک در کشور، ۶۱ میلیون عدد بوده‌است. این یعنی تولیدکنندگان داخلی در صورت در اختیار قرار گرفتن مواد اولیه، می‌توانند نزدیک به دو برابر نیاز کشور را تولید و حتی به صادرات فکر کنند. این در حالی است که واردات هر شیرخشک، سه برابر ارزبری بیشتر به نسبت تولید در داخل کشور دارد.
با این حال، سازمان غذا و دارو در تاریخ دوم شهریور ماه ۱۴۰۲ فراخوان واردات فوریتی برای تأمین ۳۰میلیون قوطی شیرخشک اطفال رگولار را صادر و اعلام کرد که واردات تا زمان اشباع بازار ادامه خواهد یافت.
در حالی که انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرخشک و غذای کودک معتقدند کمبود فعلی شیرخشک کودک، نتیجه کم‌کاری یا فقدان مسئولیت‌پذیری تولیدکنندگان داخلی نبوده، بلکه بیشتر معطوف به کمبود و عدم تخصیص به موقع ارز برای تأمین مواد اولیه بوده و چنانچه ارز مورد نیاز جهت واردات محصول نهایی، به تولیدکنندگان داخلی تخصیص داده شود، اعضای این انجمن قادر هستند ظرف حداکثر سه ماه، مشکل کمبود شیرخشک را برطرف کنند.
عدم برنامه‌ریزی و پیش‌بینی
عبدالحسین روح‌الامینی نجف‌آبادی، رئیس کمیته دارو و غذای کمیسیون بهداشت مجلس هم کمبود شیرخشک، دارو و ملزومات پزشکی را ناشی از عدم برنامه‌ریزی و پیش‌بینی بهنگام و بموقع می‌داند.
به گفته وی نیاز سالانه شیرخشک کشورمان ۶۰ تا ۷۰ میلیون قوطی بوده در حالی که ظرفیت تولید کشور ده‌ها میلیون قوطی بالاتر از نیاز کشور است و حدود ۱۰۰ میلیون قوطی در سال می‌توان تولید کرد.
از نگاه روح‌الامینی در واقع زمانی که با بحران کمبود، افزایش قیمت، قاچاق و خروج از سیستم رسمی دولت مواجه می‌شویم، عده‌ای که مترصد واردات هستند و حتی شیرخشک وارد کردند و منتظر ترخیص از گمرک هستند، به بهانه آشفتگی بازار، مجوز واردات می‌گیرند.
رئیس کمیته دارو و غذای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با انتقاد از کم‌کاری‌های صورت گرفته در این بین می‌گوید: «مسئله اصلی این است که دستگاه‌های نظارتی به ویژه تأمین‌کنندگان ارز باید بهنگام و بموقع وظیفه‌شان را انجام دهند و پاسکاری موضوع میان وزارت بهداشت، بانک مرکزی و گمرک و سایر دستگاه‌ها پسندیده نیست؛ هر چند بار‌ها در کمیسیون بهداشت مجلس مسئولان مربوطه را احضار کردیم و در بالاترین سطوح حتی رئیس مجلس هم به موضوع ورود کرده، اما مشکلی حل نشده‌است.»
وی تصریح می‌کند: «مسئله تفاوت قیمت و قیمت‌گذاری است. در حال حاضر شیر خشک ۸۰ هزار تومانی با ارز آزادی که قاچاقچی می‌آورد، ۸۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود و این بازار را بر هم می‌زند.
رئیس سازمان غذا و دارو: مشکل خاصی نیست
با تمام انتقادات مطروحه واردات شیر خشک انجام شد و سجاد اسماعیلی «مشاور رئیس سازمان غذا و دارو» ۲۵ مهر ۱۴۰۲ اعلام کرد ۴ میلیون قوطی شیرخشک وارداتی طی دو هفته آینده توزیع می‌شود.
سیدحیدر محمدی «رئیس سازمان غذا و دارو» معتقد است: اکنون مشکل خاصی درباره شیرخشک وجود ندارد، اما امکان دارد برخی نامهای تجاری شیرخشک با کمبود مواجه باشد که بخشی از طریق واردات جبران شده و بخشی از طریق بالا رفتن تولید در داخل جبران خواهد شد و این کمبود‌ها را نیز در آبان ماه نخواهیم داشت. به گفته وی مردم اگر برند خاصی از شیرخشک را می‌خواهند، اگر جست‌وجو کنند، پیدا خواهند کرد، اما می‌توانند آن برند را با برند دیگری جایگزین و از شیرخشک دیگری استفاده کنند.
حیدری درباره چرایی رسیدن به شرایط کنونی اینگونه توضیح می‌دهد: «برخی برند‌های خاص شیرخشک با کمبود مواجه شد که تولیدکنندگان تلاش می‌کنند تولید را انجام بدهند، اما در چند ماه اول سال به دلیل مشکلات انتقال ارز با معطلی مواجه شدند. تولیدکنندگان شیرخشک قول داده‌اند که در آبان ماه میزان تولید را به بیشتر از قبل برسانند.»
محمدی درباره الزام ارائه شیرخشک با کد ملی نیز می‌گوید: «برای مدیریت وضعیت شیرخشک و به این دلیل که تأمین آن با ارز ترجیحی انجام می‌شود، سیستم الزام استعلام اصالت و ثبت کد ملی را راه‌اندازی کردیم که مطمئن شویم شیرخشک به مصرف‌کننده واقعی می‌رسد. برخی افراد که در این زمینه ذینفع بودند و از خروج شیرخشک از زنجیره نفع می‌بردند، جوسازی ایجاد کردند. در حال حاضر بیش از هزار و ۳۰۰ قلم دارو و ۶۰۰ پروانه تجهیزات پزشکی و کل شیرخشک‌های رژیمی از قبل ثبت می‌شد و فقط شیرخشک‌های رگولار باقی مانده‌بود که آن‌ها را نیز ثبت کردیم.»
سوی دیگر ماجرای توزیع شیر خشک، اما داروخانه‌هایی هستند که به دنبال سود خودشانند و حاشیه سود شیر خشک برایشان به صرفه نیست و این مسئله می‌تواند مسیر توزیع شیرخشک‌ها را تغییر دهد. همچنان که رئیس انجمن داروسازان تهران، تفاوت قیمت در سطح عرضه را یکی از دلایل بروز کمبود شیرخشک می‌داند و می‌گوید: «این امکان وجود دارد که مقداری از شیرخشک مصرفی، از مسیر عرضه قانونی خارج شود.»
محبوبی با اشاره به گلایه‌های داروخانه‌ها از حاشیه سود پایین شیرخشک می‌افزاید: «نه‌تن‌ها در شیرخشک، به طور کلی عرضه خدمات در سطح داروخانه‌ها، در ارزان‌ترین سطح خود انجام می‌شود. در حالی که تعرفه خدمات داروسازان، رشد بسیار کم و محدودی دارد.»
منبع : جوان آنلاین
