رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با ابراز نگرانی از روند رو به افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی در کشور، نسبت به پیامدهای منفی این تصمیم بر کیفیت آموزش و سلامت آینده جامعه هشدار داد و گفت: اگر تجدیدنظر اساسی در سیاست فعلی پذیرش دانشجو صورت نگیرد، باید پذیرفت که در آینده نزدیک کیفیت آموزش پزشکی و به تبع آن، کیفیت خدمات سلامت در کشور دچار بحران خواهد شد.
وی افزود: وقتی ظرفیت فضاهای آموزشی، کلاس‌ها، آزمایشگاه‌ها و بخش‌های بالینی محدود است، پذیرش بیش از توان باعث افت محسوس کیفیت آموزش می‌شود، نمی‌توان ۱۵ دانشجو را برای معاینه یک بیمار بر بالین او برد؛ این کار از نظر اخلاقی نادرست و از نظر آموزشی بی‌فایده است. در چنین شرایطی نه انگیزه دانشجو و نه توان و اشتیاق استاد برای آموزش موثر باقی می‌ماند.
استقامتی با اشاره به هزینه‌بر بودن آموزش پزشکی گفت: برای تربیت هر پزشک، کشور سرمایه‌گذاری سنگینی انجام می‌دهد اما وقتی کیفیت آموزش پایین بیاید، بسیاری از فارغ‌التحصیلان بعد از چند سال مهاجرت می‌کنند، یعنی ما با صرف منابع ملی، نیروی انسانی خود را برای کشورهای دیگر تربیت می‌کنیم. این روند نه منطقی و نه در جهت منافع مردم است.
وی تاکید کرد: افزایش بی‌رویه ظرفیت، نه تنها منافع شخصی در پی ندارد، بلکه برخلاف رسالت دانشگاه و منافع بیماران است، ما در پی حفظ منافع مردم هستیم. اگر امروز هشدار ندهیم، فردا باید پاسخگوی خداوند و نسل آینده باشیم. این روند در آینده نه چندان دور سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد و مسوولان باید هرچه سریع‌تر در آن تجدیدنظر کنند.
استقامتی ادامه داد: ما آماده‌ایم از نزدیک وضعیت آموزشی دانشجویان را به تصمیم‌گیرندگان نشان دهیم. هر کسی تصور می‌کند شرایط مناسب است، می‌تواند به دانشگاه علوم پزشکی تهران بیاید تا در کلاس‌ها، آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها از نزدیک وضعیت را مشاهده کند، واقعیت این است که در بسیاری از بخش‌ها، فضای آموزشی کافی وجود ندارد و اساتید نیز از پذیرش این تعداد دانشجو ناتوان‌اند.
رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به فشار کاری مضاعف بر اعضای هیات علمی تصریح کرد: اساتید ما فقط مسوول تدریس نیستند؛ آنها درگیر امور مدیریتی، پژوهشی، درمانی و آموزشی‌اند. پیشتر یک درس را دو بار در سال تدریس می‌کردند اما اکنون به دلیل افزایش دانشجو، باید چهار بار آن را تکرار کنند. این حجم کار، با امکانات و دریافتی‌های محدود، منجر به خستگی مزمن، فرسودگی و حتی خروج اساتید از دانشگاه خواهد شد.
وی ضمن اعلام آمادگی برای بررسی کارشناسانه این موضوع گفت: اگر تجدیدنظر اساسی در سیاست فعلی پذیرش دانشجو صورت نگیرد، باید پذیرفت که در آینده نزدیک کیفیت آموزش پزشکی و به تبع آن، کیفیت خدمات سلامت در کشور دچار بحران خواهد شد. این هشدار جدی است و امیدوارم مسوولان با درایت و نگاه کارشناسی، به موقع تصمیم درست را بگیرند.
توسعه پزشکی بدون زیرساخت، تهدیدی برای سلامت جامعه است
در ادامه سیدفرشاد علامه معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز با تاکید بر اهمیت حفظ کیفیت آموزش پزشکی، درباره پیامدهای جدی افزایش بی‌رویه ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هشدار داد و گفت: مهم‌ترین نکته در نظام آموزش پزشکی، حفظ کیفیت است، کسانی که بدون توجه به زیرساخت‌ها و امکانات آموزشی، با فشار به وزارت بهداشت و دانشگاه‌ها باعث افزایش ظرفیت پذیرش می‌شوند، باید در برابر خدا و آینده پزشکی کشور پاسخگو باشند چرا که جان مردم در دستان پزشکان آینده است و این مساله با هیچ رشته دیگری قابل مقایسه نیست.
وی با اشاره به محدودیت فضاها و امکانات آموزشی افزود: وقتی ظرفیت کلاس‌ها پاسخگوی حضور تمام دانشجویان نیست، ما عملا نمی‌توانیم حضور و غیاب انجام دهیم چون بسیاری از دانشجویان ناچارند روی زمین بنشینند. این وضعیت به افت جدی کیفیت آموزش منجر می‌شود.
به گفته وی، در بخش‌های بالینی نیز شرایط سخت‌تر است زیرا تعداد اساتید محدود است و نمی‌توان هم‌زمان گروه‌های بزرگ دانشجویی را در بخش‌های تخصصی مانند گوارش یا ارتوپدی آموزش داد. از طرفی، رعایت کرامت بیمار برای ما اصل است، نمی‌توان از یک بیمار انتظار داشت بارها معاینه شود تا نیاز آموزشی همه دانشجویان تامین شود.
علامه با بیان اینکه توسعه آموزش پزشکی نیازمند زیرساخت و منابع مالی پایدار است، تصریح کرد: ایجاد کلاس‌ها و بیمارستان‌های آموزشی جدید هزینه‌بر است اما هیچ نهاد یا دستگاهی حاضر به پرداخت این هزینه‌ها نیست، نتیجه آن، فشاری مضاعف بر دانشگاه‌ها و افت استانداردهای آموزشی است. برخی از منتقدان ما نیت خیر دارند و دغدغه کمبود پزشک در مناطق محروم را مطرح می‌کنند اما راه‌حل آن افزایش ظرفیت در دانشگاه‌های بزرگ نیست، بلکه باید امکانات لازم برای استقرار پزشکان در مناطق کم‌برخوردار فراهم شود تا فارغ‌التحصیلان بتوانند در آن مناطق ماندگار شوند.
وی با رد اتهام تضاد منافع به استادان دانشگاه تاکید کرد: من و همکارانم هیچ نفع شخصی از کاهش یا افزایش ظرفیت نداریم. دغدغه ما فقط حفظ کیفیت آموزش است. این تصمیمات باید مبتنی بر واقعیت‌های آموزشی و نیازهای نظام سلامت باشد نه فشارهای بیرونی.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران راه‌حل مساله را نگاه جامع دانست و توضیح داد: برای تامین نیاز کشور به پزشک، باید هم به انگیزه مالی و هم به جایگاه معنوی پزشکان مناطق محروم توجه شود، صرف افزایش ظرفیت، بدون تامین امکانات و حمایت‌های لازم، نه تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه بر بحران‌های آموزشی و خدمات درمانی می‌افزاید.
وی با اشاره به چالش‌های اعضای هیات علمی گفت: یکی از مشکلات اساسی، تعرفه‌ها و حقوق‌های غیرواقعی اعضای هیات علمی است. استادان با سال‌ها تجربه و تعهد، نقش اصلی را در آموزش و تربیت نسل جدید پزشکان دارند، وقتی دریافتی آنها متناسب با مسوولیت و جایگاهشان نباشد، دلسردی و افت انگیزه اجتناب‌ناپذیر است و این مساله بر کل سیستم آموزشی تاثیر منفی می‌گذارد؛ بنابراین باید نگاه سیاست‌گذاران به موضوع آموزش پزشکی، نگاهی کل‌نگر و واقع‌بینانه باشد چرا که این حوزه زنجیره‌ای از عوامل به هم پیوسته است و هر تصمیم عجولانه‌ای می‌تواند این زنجیره را مختل کند.
منبع : دانشگاه علوم پزشکی تهران
