آنچه صنعت دارو را به یکی از جذاب‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت تبدیل کرده، عملکرد استثنایی آن در طول زمان است.
دولت با تزریق ۴.۵ میلیارد دلار، ستون فقرات صنعت دارو را محکم‌تر کرد
بازدهی ۲۰۰۰ درصدی دارویی‌ها، پناهگاه امن سرمایه‌گذاران
حتی اگر بخواهیم بازه مورد نظر خود را وسیع‌تر کرده و رشدهای خیره‌کننده بازار سرمایه را در محاسبات خود بگنجانیم، این صنعت دارو است که مجددا توانست حد فاصل سال‌های ۹۷ تا به امروز، از شاخص کل پیشی بگیرد. به طور مشخص از شهریور ۱۳۹۷ تا پایان شهریور ۱۴۰۴، شاخص صنعت دارو و شاخص کل به ترتیب ۱۹۷۷ و ۱۷۶۱ درصد رشد ارتفاع را تجربه کردند.
علاوه بر بازدهی، نقدشوندگی یکی از عوامل کلیدی انتخاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود و در مورد صندوق‌های بخشی دارویی، این موضوع اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. بررسی نقدشوندگی صندوق‌های بخشی دارویی از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون نشان می‌دهد که این صندوق‌ها با چالش‌های قابل توجهی در این حوزه مواجه بوده‌اند. آمارهای منتشره نشان می‌دهد که متوسط ارزش روزانه معاملات کل صندوق‌های بخشی در سال ۱۴۰۴ به بیش از ۱۳۰۰ میلیارد تومان رسیده است، اما توزیع این معاملات میان صندوق‌های مختلف کاملاً نابرابر بوده است.
در میان سه صندوق دارویی، «دارونو» از ابتدای سال موفق شده جایگاه برتر نقدشوندگی را حفظ کند و میانگین ماهانه ارزش معاملاتش به ۴۰.۳ میلیارد تومان رسیده، در حالی که حجم ماهانه معاملات این صندوق حدود ۴۰.۳ میلیون واحد ثبت شده است. این آمار نشان می‌دهد که دارونو توانسته تقاضای مناسبی از سوی سرمایه‌گذاران جلب کند.
بررسی عملکرد «فارماکیان» که از بهمن ماه ۱۴۰۳ آغاز به کار کرده، نشان می‌دهد این صندوق با وجود استقبال اولیه قابل توجه، در ماه‌های بعدی با کاهش چشمگیر نقدشوندگی مواجه شده است. گزارش‌های مدیریت این صندوق نشان می‌دهد که نسبت سرمایه‌گذاری در سهام از ۹۸ درصد در ابتدای فعالیت به ۹۱.۹ درصد در پایان مرداد ماه ۱۴۰۳ کاهش یافته که نشان‌دهنده جریان خروج نقدینگی از صندوق است.
وضعیت «فارمانی» نیز از منظر نقدشوندگی نگران‌کننده است و این صندوق اغلب در رده کم‌نقدشونده‌ترین نمادهای بخشی قرار می‌گیرد. میانگین حجم ماهانه معاملات این صندوق به مراتب کمتر از دو صندوق دیگر بوده و در برخی جلسات معاملاتی با حجم‌هایی حدود صد هزار واحد روبه‌رو شده است.
این آمارها بیانگر یک مسئله اساسی در صندوق‌های بخشی است. صندوق‌های بخشی به دلیل امکان نقدشوندگی بالا، قادر به پاسخ‌گویی به تقاضای نقدینگی سرمایه‌گذاران هستند، اما عملکرد واقعی آنها در این زمینه متفاوت است. زمانی که بازار نیاز به نقدینگی داشته باشد، صندوق‌هایی با نقدشوندگی پایین ممکن است سرمایه‌گذاران را با مشکل مواجه کنند.
حمایت استراتژیک دولت از صنعت دارو
اهمیت استراتژیک صنعت دارو در نگاه دولت به وضوح در سیاست‌های حمایتی نمایان است. در ۶ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴، دولت یک میلیارد دلار ارز ترجیحی اضافی به این صنعت اختصاص داده است که این رقم مجموع بودجه ارزی اختصاص‌یافته را به ۴.۵ میلیارد دلار رسانده، در حالی که سال گذشته این رقم حدود ۲.۶ تا ۳ میلیارد دلار بود.
این حمایت گسترده در شرایطی صورت گرفته که کشور با فشارهای تحریمی شدید مواجه است. بانک مرکزی اعلام کرده که از ابتدای سال تا پایان ۱۸ خرداد ماه، در مجموع بالغ بر یک میلیارد و ۴۵ میلیون دلار برای واردات دارو، مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی تخصیص یافته است. اعدادی که نشان‌دهنده اولویت بالای دولت برای حفظ امنیت دارویی کشور است.
مقاومت صنعت دارو در برابر تحریم‌ها
یکی از نقاط قوت بارز صنعت دارو، مقاومت آن در برابر تحریم‌های بین‌المللی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش تحریم‌ها نمی‌تواند به میزان قابل توجهی این صنعت را تحت تاثیر قرار دهد، زیرا اولا خود دارو تحریم نمی‌شود و تنها ممکن است در واردات مواد اولیه با مشکلاتی مواجه شود، ثانیا ساختار صادراتی این صنعت بر کشورهای دوست و همسایه متمرکز است.
مقاصد اصلی صادراتی داروی ایران شامل افغانستان با ۲۲ درصد حجم صادرات، سوریه با ۱۸ درصد، روسیه با ۱۲ درصد، عراق با ۱۱ درصد و ترکیه با ۱۰ درصد از حجم صادراتی است. این توزیع جغرافیایی نشان می‌دهد که صنعت دارو ایران بر بازارهایی تکیه کرده که کمتر تحت تاثیر فشارهای سیاسی غرب قرار دارند و این امر پایداری بیشتر صادرات را تضمین می‌کند.
حاشیه سود ناخالص صنعت دارو نشان‌دهنده توان بالقوه عملکرد مطلوب صندوق‌های بخشی است. بررسی روند این شاخص در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۱ این نسبت ۳۰.۵۶ درصد، در سال ۱۴۰۲ برابر با ۲۹.۱۳ درصد و در سال ۱۴۰۳ برابر با ۲۷.۷۱ درصد بوده است. علی‌رغم کاهش تدریجی این نسبت، دلیل اصلی آن محدودیت‌های انرژی بوده و صنعت دارو کاهش ملموسی در عملکرد خود احساس نکرده است.
این حاشیه سود همچنان در سطح مطلوبی قرار دارد و نشان می‌دهد که صنعت دارو توانایی حفظ سودآوری خود در شرایط چالش‌برانگیز اقتصادی را دارد. در واقع به‌جای بررسی و رصد بیش از ۴۰ نماد این صنعت، بررسی و رصد عملکرد صندوق‌های بخشی می‌تواند گزینه بهتری به حساب بیایید. علی‌رغم مزایای فراوان، صنعت دارو با چالش‌هایی نیز مواجه است. بررسی عملکرد شرکت‌های دارویی در نیمه اول سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که برخلاف سال ۱۴۰۲ که هیچ شرکت دارویی زیان‌ده نبود، در نه ماهه نخست سال ۱۴۰۳، هفت شرکت دارویی به زیان‌دهی رسیده‌اند. این وضعیت نشان‌دهنده فشار مضاعفی است که بر برخی شرکت‌های این صنعت وارد شده است.
سرکوب قیمت‌گذاری که صنعت با آن مواجه است، در کنار افزایش هزینه‌های تولید، فشار مضاعفی بر حاشیه سود شرکت‌ها وارد کرده است. بررسی‌های اطلاعات بورس نشان می‌دهد که یک شرکت دارویی در سال گذشته ۱ خط تولید و قریب به ۲۰ درصد نیروی انسانی خود را تعدیل کرده‌است. همچنین باید اشاره کرد که موافقت با افزایش نرخ شرکت‌های دارویی، حداقل ۶ ماه به تعویق می‌افتد. این بدان معناست که هزینه‌ها، ۶ ماه جلوتر از درآمدها حرکت می‌کنند که تورم می‌تواند این فاصله را افزایش دهد.
اهمیت استراتژیک صنعت دارو، حمایت دولتی گسترده، مقاومت در برابر تحریم‌ها و پتانسیل صادراتی بالا، همگی عواملی هستند که صنعت دارو را به یکی از گزینه‌های جذاب سرمایه‌گذاری بلندمدت تبدیل کرده‌اند.
صندوق‌های بخشی دارویی به عنوان ابزاری برای دسترسی آسان و متنوع به این صنعت، می‌توانند نقش مهمی در سبد سرمایه‌گذاری افراد ایفا کنند، به شرط آنکه سرمایه‌گذاران از محدودیت‌های صنعت و صندوق آگاه باشند و استراتژی سرمایه‌گذاری خود را متناسب با این شرایط تنظیم کنند.
منبع : صدای بورس
