یک متخصص زنان می‌گوید: اخیرا واکسن‌های اچ‌پی‌وی تقلبی را با برچسب تائیدیه وزارت بهداشت می‌سازند؛ این موضوع نه تنها سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد، بلکه اعتماد مردم به نظام سلامت را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر، واکسن‌هایی که تائیدیه وزارت بهداشت را کسب کرده‌اند و لیبل معتبر دارند در بازار آزاد به صورت مستقیم به دست مردم نمی‌رسند یا با قیمت گزاف در دسترس عموم قرار می‌گیرند.
در این راستا، گیتی قیاسی متخصص زنان و فلو لاپاراسکوپی بر ضرورت آگاهی‌سازی عمومی، تقویت نظارت بر بازار واکسن و ایجاد سامانه‌های ثبت داده برای تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تر تاکید می‌کند و معتقد است: کمبود آگاهی، هزینه‌های بالا، تحریم‌ها و بازار سیاه واکسن‌ها موانع اصلی در مسیر پیشگیری هستند. با این حال، پیشرفت در غربالگری و امکان استفاده از استراتژی تک‌دوز می‌تواند راهگشا باشد.
اهمیت آگاهی‌سازی و موانع فرهنگی/تزریق واکسن پس از ابتلا به ویروس؟
قیاسی ضمن اشاره بر لزوم آگاه‌سازی عمومی به عنوان اولین گام در پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با ویروس اچ‌پی‌وی می‌گوید: یکی از چالش‌های اصلی در ایران، کمبود آگاهی عمومی درباره این ویروس است که به دلیل قبح فرهنگی مسائل جنسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از افراد به ویژه زنان متاهل در سنین حدود ۴۰ سالگی، زمانی که نتیجه تست اچ‌پی‌وی آنها مثبت می‌شود، تعجب می‌کنند زیرا تصورشان این است که ویروس تنها از طریق رفتارهای پرخطر منتقل می‌شود. درحالی‌که اچ‌پی‌وی می‌تواند سال‌ها در بدن باقی بماند و بعدها منجر به بیماری‌های جدی مانند سرطان دهانه رحم شود. بسیاری از بیماران به دلیل عدم آگاهی، پس از ابتلا به ویروس، از واکسن استفاده می‌کنند اما این اقدام باید پیشگیرانه باشد.
او خاطرنشان می‌کند: فقدان برنامه‌های آموزشی منسجم و تابوی فرهنگی در بحث مسائل جنسی، مانعی برای اطلاع‌رسانی گسترده است درحالی‌که شیوع اچ‌پی‌وی در ایران قابل توجه است و نیاز به اقدامات پیشگیرانه فوری دارد.
علاوه بر موارد فوق، بیماران مبتلا به ضایعات پیش‌سرطانی نه تنها با اضطراب دائمی از پیشرفت بیماری مواجه‌اند، بلکه در برخی موارد با انگ اجتماعی و کمبود حمایت‌های روانی-اجتماعی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند. قیاسی باور دارد: این موضوع اهمیت آگاهی‌بخشی و حمایت از بیماران را بیش از پیش برجسته می‌کند، زیرا فقدان آموزش عمومی درباره اچ‌پی‌وی باعث شده بسیاری از زنان از خطرات آن بی‌اطلاع باشند و در مواجهه با تشخیص، دچار شوک و سردرگمی شوند.
چالش‌های اقتصادی و دسترسی به واکسن
یکی از دلایل اصلی عدم ورود واکسن اچ‌پی‌وی به برنامه ملی واکسیناسیون، هزینه بالای آن است. قیاسی در این‌باره عنوان می‌کند: این احتمال وجود دارد که دولت به دلیل قیمت بالای واکسن و محدودیت‌های بودجه‌ای، تمایلی به گنجاندن آن در برنامه ملی نداشته باشد. علاوه بر این، تحریم‌ها توزیع واکسن را دشوار کرده و باعث شده واکسن اچ‌پی‌وی طی چند ماه اخیر به طور گسترده در دسترس نباشد. این کمبود عرضه منجر به ظهور بازار سیاه و توزیع واکسن‌های تقلبی با قیمت‌های گزاف، گاهی تا ۱۴ میلیون تومان شده است.
این پزشک به موارد نگران‌کننده‌ای اشاره دارد که در آن واکسن‌های تقلبی با لیبل‌های جعلی وزارت بهداشت به فروش می‌رسند: نکته جالبی که در زمینه واکسن‌های تقلبی وجود دارد، این است که اخیرا واکسن‌های فیک [عموما بسته‌بندی هلندی و امریکایی که شناخته‌شده‌تر هستند] را با برچسب تائیدیه وزارت بهداشت می‌سازند. این موضوع نه تنها سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد، بلکه اعتماد مردم به نظام سلامت را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر، واکسن‌هایی که تائیدیه وزارت بهداشت را کسب کرده‌اند و لیبل معتبر دارند، در بازار آزاد به صورت مستقیم به دست مردم نمی‌رسند؛ واسطه‌ها آنها خریداری می‌کنند (مثلا با قیمت ۱۰ میلیون تومان) و با قیمت‌های بالاتر (مثلا ۱۴ میلیون تومان) می‌فروشند.
این مشکلات نشان‌دهنده نبودِ نظارت کافی بر بازار خصوصی واکسن و ضرورت مداخله وزارت بهداشت برای تنظیم قیمت و کیفیت است. قیاسی در این راستا پیشنهاد می‌دهد: فکر می‌کنم در شرایطی که تشخیص جعلی از اصلی، کار ساده‌ای نیست، استفاده از سایر واکسن‌های معتبر خارجی، مانند واکسن‌های ساخت ترکیه، می‌تواند گزینه بهتری نسبت به محصولات تقلبی موجود در بازار باشد. مردم واکسن ترکی اصل بزنند، بهتر از تزریق هلندی و آمریکایی لیبل‌دار تقلبی در بازار آزاد است.
سامانه‌ای برای ثبت موارد سرطان یا پیش‌سرطانی نداریم
قیاسی به ضعف سیستم بهداشتی ایران در ثبت داده‌های دقیق بیماری‌ها به ویژه سرطان‌های مرتبط با اچ‌پی‌وی اشاره می‌کند: برخلاف حوزه تشخیص و درمان که در ایران پیشرفته و مقرون به صرفه است، ما در حوزه بهداشتی ضعیف هستیم و یکی از دلایل این مساله، فقدان یک سیستم جامع جهت ثبت داده‌ها برای بیماری‌هایی مانند سرطان دهانه است. به عنوان نمونه، ما سامانه‌ای برای ثبت موارد سرطان یا پیش‌سرطانی نداریم درحالی‌که برای مادران باردار چنین سیستمی طراحی شده است و داده‌های مربوط به دوران بارداری به طور مشخص در این سامانه بارگذاری و ثبت می‌شود.»
همچنین معاون بهداشت وزارت بهداشت در خصوص عدم ورود واکسن اچ‌پی‌وی به برنامه واکسیناسیون کشوری پیشتر اظهار کرد: یکی از کاربردهای واکسن اچ‌پی‌وی، پیشگیری از سرطان دهانه رحم است که این سرطان جزو ۱۰ سرطان شایع کشور نیست اما قیاسی در این زمینه معتقد است: کمبود اطلاعات آماریِ دقیق باعث شده که دولت ادعا کند آمار کافی برای توجیه گنجاندن واکسن اچ‌پی‌وی در برنامه ملی وجود ندارد.
با این وجود، او تاکید می‌کند که غربالگری سرطان دهانه رحم در ایران انجام می‌شود و این امکان را فراهم کرده که موارد پیش‌سرطانی در مراحل اولیه شناسایی شوند: در این مرحله، مداخلات پزشکی می‌توانند از پیشرفت بیماری به سمت سرطان جلوگیری کنند. با این حال، بیماران مبتلا به ضایعات پیش‌سرطانی دهانه رحم با بار روانی سنگینی مواجه هستند زیرا دائما نگران تبدیل شدن بیماری به سرطان هستند. این موضوع در مقایسه با سرطان‌های رحم یا تخمدان که با جراحی قابل درمان هستند، چالش‌برانگیزتر است، زیرا اچ‌پی‌وی فعال باقی می‌ماند و نیاز به مراقبت مداوم دارد.
سرطان دهانه رحم؛ اکتسابی اما قابل پیشگیری
گیتی قیاسی با تاکید بر ماهیت اکتسابی سرطان دهانه رحم، آن را از سرطان‌های ژنتیکی متمایز می‌کند و می‌گوید: برخلاف سرطان‌های ژنتیکی که خارج از کنترل فرد هستند و عمدتا در سنین بالا بروز پیدا می‌کنند، این سرطان عمدتا در سنین پایین (۳۰ تا ۴۰ سالگی) و به دلیل عفونت ویروسی رخ می‌دهد و مهم‌تر اینکه قابل پیشگیری است؛ این ویژگی، اهمیت مداخلات پیشگیرانه مانند واکسیناسیون اچ‌پی‌وی را دوچندان می‌کند.
این پزشک، تصمیم وزارت بهداشت مبنی بر عدم ورود واکسن اچ‌پی‌وی به سبد واکسیناسیون عمومی را با فرضیه‌ای درباره واکسن اچ‌آی‌وی مقایسه می‌کند و می‌گوید: مثل این است که واکسن اچ‌آی‌وی تولید کنیم و بگوییم چون اچ‌آی‌وی در کشور کم است، نیاز نیست واکسنش را بزنیم.
این در حالی است که سازمان جهانی بهداشت در حال بررسی کاهش دوزهای واکسن اچ‌پی‌وی به یک دوز برای مقرون به صرفه‌تر شدن آن است. جامعه پزشکی ایران نیز منتظر نتایج این بررسی‌هاست تا شاید راهکاری برای کاهش موانع اقتصادی و اجرایی ایجاد شود.
به گفته قیاسی، ویژگی‌های منحصر به فرد سرطان دهانه رحم، از جمله بروز در سنین پایین، ماهیت اکتسابی و بار روانی سنگین، ضرورت بازنگری در سیاست‌های بهداشتی را نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاری در پیشگیری - از جمله واکسیناسیون و غربالگری منظم - نه تنها می‌تواند از بروز این بیماری جلوگیری کند، بلکه بار روانی و اجتماعی آن را بر زنان و خانواده‌هایشان کاهش خواهد داد.
منبع : خبرآنلاین
