درحالی‌که بیماران چشم‌انتظار دارو و تجهیزات حیاتی هستند، علیرضا چیذری از بحران کم‌سابقه‌ای در حوزه سلامت کشور پرده برداشت؛ از توقف دو ماهه سامانه جامع تجارت و ابطال ثبت سفارش‌ها گرفته تا تخصیص فقط ۱۵۰ میلیون یورو ارز از مجموع ۶۰۰ میلیون یوروی موردنیاز. او با هشدار نسبت به افزایش پنج تا شش برابری قیمت‌ها در بازار تجهیزات پزشکی، وضعیت کنونی را دشوارترین شرایط ارزی برای سلامت مردم توصیف کرد.
وی افزود: بانک مرکزی موظف بود حدود سه میلیارد دلار ارز برای دارو و تجهیزات پزشکی تامین کند اما تاکنون حتی نیمی از این تعهد هم انجام نشده است. این قصور باید از سوی رئیس‌جمهوری به طور جدی پیگیری شود.
اخطار به دولت: کمبود ۲۰۰ قلم داروی وارداتی با مخاطب پرخطر
وی با اشاره به کمبود داروهای حیاتی اظهار داشت: در حال حاضر نزدیک به ۲۰۰ قلم داروی وارداتی با کمبود شدید ارز مواجه‌اند. این داروها اگرچه مخاطب زیادی ندارند اما بیماران آنها جزو گروه‌های پرخطر هستند. این داروها وارداتی هستند و تولید داخلی مقرون به صرفه ندارد اما برای بیماران خاص حیاتی‌اند.
تجهیزات پزشکی ۹ ماه زمان می‌برد تا برسد
چیذری درباره روند تامین تجهیزات پزشکی گفت: فرایند تامین از ثبت سفارش تا تولید، حمل و ورود کالا به کشور، بین ۳ تا ۹ ماه زمان می‌برد. این کالاها کاملا سفارشی هستند، مثل استنت قلبی، پروتز زانو یا مغزی که هر کدام سایز مشخصی دارند و نمی‌شود آنها را مثل کالاهای عمومی از قفسه برداشت. باید تولید شود، در صف قرار بگیرد، حمل شود و سپس به کشور برسد. در نتیجه، هر اختلالی در فرآیند ثبت سفارش، ضربه جدی به حوزه سلامت وارد می‌کند.
جهش ۵ تا ۶ برابری قیمت تجهیزات پزشکی
وی درباره جهش قیمت‌ها افزود: تجهیزات پزشکی مصرفی به شدت افزایش قیمت داشته‌اند. به طور مثال، قیمت یک استنت قلبی از ۸۰۰ هزار تومان به حدود ۱۰ میلیون تومان رسیده است. این یعنی پنج تا شش برابر افزایش قیمت. دلیل اصلی این افزایش، حذف ارز ترجیحی و جایگزینی آن با نرخ ۲۸۵۰۰ تومانی است.
او با اشاره به تغییر نرخ ارز گفت: با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و جایگزینی نرخ ۲۸۵۰۰ تومانی، عملا قیمت تجهیزات پزشکی تا پنج برابر افزایش یافته است. تجهیزات وارداتی عمدتا تحت تاثیر این تغییر قرار گرفته‌اند. مواد اولیه اغلب هندی یا چینی هستند که قیمت‌های جهانی بالاتری دارند.
ثبت سفارش‌ها از ۱۵ فروردین ابطال شده‌اند
چیذری تصریح کرد: از ۱۵ فروردین تمامی ثبت سفارش‌ها در سامانه جامع تجارت ابطال شده‌اند. اسفند ماه حواله‌ها عملا متوقف بوده و سامانه جامع تجارت نیز به مدت دو ماه از کار افتاده بود. با این وقفه طولانی، ما اکنون حدود سه تا چهار ماه از فرآیند تامین عقب هستیم. این مساله منجر به تشدید کمبود شده است.
سامانه جامع تجارت دو ماه خوابید؛ ثبت‌سفارش‌ها متوقف شد
وی از اختلال گسترده در سامانه جامع تجارت خبر داد و گفت: این سامانه نزدیک به دو ماه قطع بوده است. ثبت سفارش‌ها انجام نشده و این یک وضعیت بحرانی برای زنجیره تامین دارو و تجهیزات محسوب می‌شود. این کالاها روی زمین نیستند که بردارید و استفاده کنید. باید سفارشی باشند، زمان‌بر هستند و متاسفانه وضعیت فعلی اصلا مناسب نیست.
انحراف شدید در پرداخت مطالبات دارویی
رئیس انجمن تجهیزات پزشکی ضمن اشاره به گزارش‌های رسمی اظهار کرد: اگرچه دولت بخش بزرگی از مطالبات مراکز درمانی را پرداخت کرده اما گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس و دیوان محاسبات نشان می‌دهد که انحراف در پرداخت‌ها وجود داشته و بخشی از مطالبات به حوزه دارو و تجهیزات اختصاص نیافته است. رئیس بیمارستان یا دانشگاه علوم پزشکی ممکن است این منابع را به پرداخت مطالبات پزشکان، پرستاران یا پیمانکاران اختصاص دهد اما آنچه برای دارو و تجهیزات باید صرف می‌شد، به طور کامل اختصاص نیافته است.
۶۰ تا ۷۰ درصد هزینه دارو از جیب مردم پرداخت می‌شود
چیذری نسبت به افزایش فشار مالی بر بیماران هشدار داد و گفت: در حال حاضر ۶۰ تا ۷۰ درصد از هزینه دارو از جیب مردم پرداخت می‌شود. این موضوع به شدت نظام سلامت را تهدید می‌کند و منجر به کاهش دسترسی اقشار آسیب‌پذیر به دارو و درمان خواهد شد.
نقش رئیس‌جمهوری به عنوان پزشک در حل بحران دارو چیست؟
چیذری گفت: نقش رئیس‌جمهوری به عنوان پزشک و رئیس دولت باید پررنگ‌تر باشد. در برنامه هفتم توسعه، انحصارها کاهش یافته و واردات داروهایی که استاندارد دارند حتی در صورت تولید مشابه داخلی، مجاز شناخته شده است. این رقابت کیفیت را بالا می‌برد و به نفع بیمار است اما هنوز هم ۷۰ تا ۷۵ درصد کارخانه‌های دارویی ما استانداردهای تولید (GMP) ندارند.
در بازار دارو، برند هم مهم است
وی افزود: مردم حق دارند برند فایزر یا برند اروپایی بخواهند. اگر حاضرند گران‌تر بخرند، نباید از آنها دریغ شود. حذف برندها از نسخه و داروخانه، اعتماد عمومی را سلب می‌کند. گرچه برندپروری افراطی هم اشکال دارد اما برندها نباید حذف شوند. در نهایت، ماده موثره حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ قلم دارو با کمبود مواجه است و این کمبود در حوزه تجهیزات به مراتب بیشتر است چون تنوع‌شان بسیار بالاتر است.
قدردانی از دیپلماسی دولت و حذف مالیات از دارو
چیذری گفت: رویکرد اخیر دولت در کاهش تنش با همسایگان و وارد مذاکرات عزتمندانه شدن، ایجاد ثبات نسبی در بازار کرده است. همچنین حذف مالیات بر ارزش افزوده در دارو و تجهیزات پزشکی، اقدام بسیار خوبی بوده که فشار بر مصرف‌کننده نهایی را کاهش داده است اما واقعیت این است که لیاقت مردم ما بسیار بیشتر از این وضعیت فعلی است.
منبع : نبض بازار
